Khu vực Islay của Scotland từ lâu đã nổi tiếng với những dòng whisky single malt có hương vị khói cao nhờ than bùn. Trong đó, nổi bật là nhà máy chưng cất Kilchoman – nơi theo đuổi triết lý làm whisky 100% Islay với quy trình “tự túc” 100%: tự trồng lúa mạch ngay tại nông trại và tự tay thực hiện quy trình ủ mạch nha truyền thống tại nhà máy. Điều này giúp Kilchoman giữ vững danh hiệu “Farm Distillery của Islay”, đảm bảo toàn bộ quy trình được thực hiện ngay trên đảo.
Trong bài viết này, hãy cùng WHISKY.vn khám phá cách Kilchoman – “Farm Distillery” duy nhất của Islay – biến than bùn thành dấu ấn khó quên trong từng dòng whisky.
Quy trình ủ mạch nha truyền thống tại nhà máy Kilchoman
Tại Kilchoman, sự khác biệt bắt đầu từ hạt lúa mạch. Không chỉ tự trồng lúa mạch trên nông trại bao quanh nhà máy, Kilchoman còn thực hiện quy trình ủ mạch nha ngay tại chỗ. Đây không chỉ là truyền thống, mà còn là lời khẳng định: mọi bước trong quy trình sản xuất đều gắn bó chặt chẽ với thổ nhưỡng Islay.
Từng hạt lúa mạch được ngâm nước, nảy mầm và sau đó sấy khô trên sàn ủ truyền thống. Tại đây, than bùn Islay – “nguyên liệu vàng” của whisky khói – bắt đầu phát huy vai trò kỳ diệu. Khói từ than bùn len lỏi qua từng hạt lúa mạch, tạo nên tầng hương “khói” và “khói than bùn” đầy cuốn hút.
Xem thêm: Tìm Hiểu Nghệ Thuật “Malting” Tại Nhà Máy Kilchoman
Sấy khô và khói than bùn trong quá trình ủ mạch nha
Sau khi ngâm và nảy mầm trên sàn ủ truyền thống, lúa mạch được đưa vào giai đoạn sấy khô để ngăn chặn việc nảy mầm tiếp tục, giữ lại lượng tinh bột cần thiết để chuyển hóa thành cồn trong quá trình lên men. Đây cũng là lúc đội ngũ Kilchoman sử dụng khói than bùn để tạo hương vị đặc trưng, mang đến hương khói và vị khói nổi bật cho whisky. Lúa mạch sẽ được rải đều trên sàn lưới cách ngọn lửa than bùn khoảng 5 mét. Than bùn được chặt bằng tay tại Islay sẽ được đốt cháy, tạo ra khói len lỏi qua lớp lúa mạch.
Nhiệt độ, luồng khí, và thời gian đều là những yếu tố quan trọng quyết định chỉ số PPM cuối cùng. Tại Kilchoman, để đạt sự đồng nhất, họ đốt than bùn trong điều kiện kiểm soát chặt chẽ trong 15 giờ, tạo ra mức phenol khoảng 20 PPM cho dòng 100% Islay. Với dòng 50 PPM, thời gian đốt sẽ kéo dài hơn, tăng cường hàm lượng phenol. Nếu sử dụng không khí ấm thay vì khói than bùn, kết quả sẽ là một dòng whisky không khói.
Đọc thêm: Chỉ Số PPM Trong Rượu Whisky Là Gì?
Nguồn gốc than bùn ảnh hưởng thế nào đến hương vị whisky?
Mỗi giai đoạn trong quá trình sản xuất whisky đều tác động đến hương vị cuối cùng và nguồn gốc than bùn cũng không ngoại lệ. Than bùn từ các khu vực khác nhau như vùng cao nguyên và Islay sẽ tạo ra sự khác biệt rõ rệt trong hương vị.
Tại Kilchoman, đội ngũ chỉ sử dụng than bùn từ Islay. Đối với dòng 100% Islay, than bùn được khai thác từ một bãi than gần nhà máy, trong khi than bùn cho mạch nha thương mại được lấy từ phía đông Islay, gần Port Ellen, tạo ra hai phong cách whisky khói khác nhau (20PPM và 50PPM).
Hương vị khói và than bùn trong whisky Kilchoman
Trong các buổi nếm thử, hương vị khói và than bùn thường được nhắc đến khi nói về whisky có sử dụng than bùn. Hai đặc tính này có thể được định nghĩa riêng lẻ:
Khói: Khói khô/ướt, khói lửa trại, mùi gỗ cháy và tro.
Than bùn: Hương tảo biển hoặc đất ẩm, mùi rêu..
Khi thưởng thức, mỗi người sẽ cảm nhận hương vị theo cách riêng biệt. Đối với Kilchoman, sứ mệnh không chỉ dừng lại ở việc tái hiện phong cách whisky Islay khói đậm chất cổ điển, mà còn tạo nên sự cân bằng hoàn hảo giữa lúa mạch, than bùn, quy trình lên men, chưng cất và nghệ thuật chọn lựa thùng ủ. Mỗi chai Kilchoman không chỉ đơn thuần là whisky, mà đại diện cho phong vị của vùng đất Islay được gói gọn trong từng giọt rượu tinh tế.
Cập nhật những tin tức mới nhất về whisky, kiến thức chuyên sâu và các dòng rượu whisky cao cấp tại WHISKY.vn. Liên hệ qua hotline 0903 530 268 hoặc truy cập fanpage WHISKY.vn để được tư vấn và đặt hàng nhanh chóng!