Khám phá các loạI đất than bùn được sử dụng trong sản xuất Whisky

Than bùn, một loại nhiên liệu đặc biệt được hình thành từ sự phân hủy thực vật trong điều kiện ẩm ướt, đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra hương vị khói đặc trưng của nhiều dòng Scotch whisky. Với mỗi vùng đất, mỗi lớp than bùn lại mang đến những đặc trưng riêng, ảnh hưởng sâu sắc đến hương vị cuối cùng của whisky. Trong bài viết này, hãy cùng WHISKY.vn khám phá các loại đất than bùn và hành trình than bùn tác động nên hương vị khói trong whisky.

1. Than bùn là gì?

Than bùn là một loại nhiên liệu hóa thạch được hình thành từ sự phân hủy không hoàn toàn của các loài thực vật trong điều kiện ẩm ướt, thiếu oxy trong thời gian dài. Quá trình này diễn ra trong các đầm lầy, nơi mà các lớp thực vật chết chồng chất lên nhau và bị nén lại thành các lớp than bùn. Thành phần chính của than bùn là carbon, hydro, oxy và một lượng nhỏ các nguyên tố khác như nitơ, lưu huỳnh.

Trong điều kiện ẩm ướt, trải qua hằng trăm, thậm chí hàng nghìn năm dưới tác động của trọng lực, những khối đất than bùn này trở thành một khối hữu cơ lỏng và khi được làm khô có thể sử dụng như một loại nhiên liệu đốt.

Than bùn được phân loại dựa trên nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là nguồn gốc hình thành và thành phần thực vật. Các loại than bùn phổ biến bao gồm:

– Bogs: Hình thành ở những vùng đất cao, ẩm ướt, chủ yếu bao gồm rêu Sphagnum

– Fens: Hình thành ở những vùng đất thấp, thường có nhiều loại thực vật hơn bogs

– Marshes: Là những vùng đất ngập nước, thường có nhiều bùn và ít thực vật hơn

– Swamp: Là những vùng đất ngập nước có nhiều cây cối và các loại thực vật khác.

2. Tác động của than bùn lên hương vị whisky

Than bùn được sử dụng trong sản xuất whisky Scotch chủ yếu có nguồn gốc từ phía đông bắc Scotland, Islay và Orkney. Dựa trên đặc tính của than bùn, có thể xác định những yếu tố tác động đến hương vị cuối cùng của whisky:

Hàm lượng phenol: Phenol là hợp chất hữu cơ có trong than bùn. Phenol là yếu tố chính tạo nên hương vị khói đặc trưng của whisky. Hàm lượng phenol trong than bùn khác nhau tùy thuộc vào loại đầm lầy, độ sâu khai thác và điều kiện khí hậu.

Các hợp chất khác: Ngoài phenol, than bùn còn chứa nhiều hợp chất hữu cơ khác như carbohydrate, lignin, nitơ, lưu huỳnh… Các hợp chất này cũng góp phần tạo nên hương vị phức hợp của whisky.

Vị trí địa lý: Than bùn từ các vùng khác nhau sẽ có thành phần hóa học khác nhau, dẫn đến hương vị whisky cũng khác nhau. Ví dụ, than bùn từ Islay thường tạo ra hương vị khói đậm, cay nồng, trong khi than bùn từ Speyside thường tạo ra hương vị nhẹ nhàng, nhiều nốt hương trái cây tươi mát hơn.

3. Hành trình của than bùn trong sản xuất whisky

– Khai thác than bùn: Than bùn ở Scotland được khai thác bằng phương pháp cắt thủ công truyền thống. Việc khai thác than được thực hiện vào đầu hè để tăng thời gian phơi khô cho than bùn, sẵn sàng nguyên liệu cho một mùa đông dài đằng đẵng sau đó. Than bùn có thể mềm hoặc cứng như đất sét, tùy thuộc vào nguồn gốc và độ sâu mà nó được đào.

– Sấy mạch nha bằng than bùn: Sau khi than bùn được sấy khô sẽ được chuyển đến các nhà máy chưng cất để tham gia vào công đoạn sấy mạch nha. Mạch nha được trải đều trên lò sấy và đốt bằng than bùn. Trong quá trình sấy, khói từ than bùn sẽ thẩm thấu vào mạch nha, mang đến hương vị khói vô cùng đặc trưng.

Mạch nha sau khi được sấy bằng than bùn sẽ được nghiền nhỏ, lên men và chưng cất để tạo ra rượu mới. Rượu mới sau đó sẽ được ủ và trưởng thành trong thùng gỗ sồi nhiều năm để phát triển hương vị.

4. Một số dòng whisky khói than bùn nổi tiếng

Whisky được tạo nên từ than bùn Islay nổi tiếng với hương vị khói đậm, hòa quyện với hương vị biển cả thanh lịch. Dòng whisky than bùn Kilchoman Machir Bay quyến rũ với hương vị của trái cây nhiệt đới và nho khô, cân bằng với hương khói ấm á, hương vị ngọt ngào của mật ong, mạch nha và bánh quy bơ, kéo theo hương thơm hấp dẫn của quả sherry, hạt tiêu đen và muối biển, hoà quyện với vị cam quýt và khói than bùn đậm đà.

Tại khu vực Speyside, hương vị whisky thể hiện khá đa dạng, từ phong cách khói nhẹ nhàng đến phong cách gần như không khói, thường có hương vị trái cây êm dịu. Khác biệt với nhiều dòng whisky khói than bùn khác, Meikle Tòir sử dụng than bùn khai thác từ St. Fergus, mang đến hương vị khói ngọt ngào, tinh tế hơn, đan xen cùng hương gỗ sồi thanh tao.

Than bùn không chỉ là một loại nhiên liệu, mà còn là một thành phần quan trọng tạo nên sự đa dạng và phong phú của hương vị whisky Scotch. Việc lựa chọn loại than bùn phù hợp là một trong những bí quyết của các nhà sản xuất whisky để tạo ra những chai rượu độc đáo và ấn tượng. Lựa chọn whisky hương vị khói than bùn từ bộ sưu tập đa dạng của WHISKY.vn để bước vào hành trình khám phá hương vị whisky khói đậm đà và quyến rũ!