Rancio Trong Rượu Whisky Là Gì? Cách Nhận Biết Hương Vị Hiếm Gặp Chỉ Có Trong Whisky Lâu năm

Trong thế giới rượu mạnh, có những khái niệm mà chỉ những người thật sự yêu whisky mới hiểu. Một trong số đó là rancio. Đây không phải là một hương thơm phổ biến, càng không phải là thứ dễ cảm nhận nếu bạn chỉ mới bắt đầu khám phá whisky. Nhưng với những ai đã từng thưởng thức một chai whisky lâu năm chính hãng, đặc biệt là dòng được ủ hàng chục năm trong thùng sherry cũ, rancio chính là “chữ ký thời gian” đầy mê hoặc trong từng ngụm rượu.

Rancio là gì?

Rancio là một thuật ngữ vay mượn từ tiếng Tây Ban Nha, mang nghĩa “cũ kỹ” hay “đã bị thời gian làm biến đổi”. Nghe có vẻ tiêu cực, nhưng trong thế giới rượu whisky nhập khẩu, đặc biệt là những chai đã có thời gian trưởng thành dài trong thùng gỗ sồi, rancio lại là một tầng hương cao cấp hiếm có và cuốn hút theo một cách rất riêng.

Hương vị rancio thường được mô tả với các từ như: Phô mai lâu năm, bơ lên men, nấm đen, đất ẩm, gỗ mục, da thuộc cũ, thuốc lá sấy khô, truffle, hạt óc chó rang, trái cây nhiệt đới chín. Một số người còn cảm nhận được nốt mặn nhẹ như nước tương, hoặc vị ngọt kiểu mứt trái cây lên men.

Rancio xuất hiện trong loại whisky nào?

Rancio không phải là đặc tính phổ biến và chắc chắn không dành cho những chai whisky còn trẻ tuổi. Để hình thành được tầng hương đặc biệt này, whisky cần phải trải qua quá trình trưởng thành kéo dài hàng chục năm, trong những điều kiện rất cụ thể. Nốt hương rancio thường có trong các chai whisky đáp ứng đồng thời các yếu tố sau:

1. Whisky Scotland (Scotch) ủ lâu trong thùng sherry cũ: Những chai Scotch whisky được ủ trên 30 năm trong các thùng sherry đã qua sử dụng nhiều lần (refill sherry casks) là môi trường lý tưởng để rancio phát triển. Những thùng gỗ sồi Tây Ban Nha này không còn “mạnh mẽ” như thuở ban đầu, nhưng chính sự già cỗi ấy lại cho phép các phản ứng oxy hóa diễn ra từ từ, giúp hình thành nên những hợp chất phức hợp mang hương vị của thời gian. Nốt rancio vì thế mà xuất hiện âm thầm nhưng đầy cá tính.

2. Whisky đến từ vùng khí hậu nóng ẩm: Whisky đến từ vùng khí hậu nóng ẩm như Ấn Độ (Amrut) hoặc Đài Loan (Kavalan), nơi quá trình oxy hóa mạnh và mức “angel’s share” (lượng rượu bốc hơi tự nhiên) cao tới 8-10% mỗi năm

3. Các phiên bản giới hạn, whisky hiếm có giá trị sưu tầm: Những chai whisky lâu năm giới hạn số lượng, được chưng cất vào thập niên 70, 80, thậm chí 60 của thế kỷ trước – thường xuất hiện trong các bộ sưu tập đặc biệt hoặc chỉ phát hành cho một thị trường duy nhất cũng là nơi rancio tỏa sáng.

Rancio không xuất hiện trong những chai trẻ tuổi hoặc whisky được ủ trong điều kiện công nghiệp hiện đại. Nó là kết quả của thời gian, gỗ sồi cũ, độ ẩm, và một phần… may mắn.

Rancio hình thành như thế nào?

Trong ngành rượu vang và cognac, rancio đã được nghiên cứu khoa học từ lâu. Các hợp chất như 3-methyl-2,4-nonanedione (MND), 2-heptanone và 2-nonanone là những nhân tố được xác định liên quan trực tiếp đến sự phát triển của mùi vị rancio.

Mặc dù khoa học về rancio trong whisky vẫn còn là một ẩn số, nhưng nhiều nhà chưng cất và chuyên gia tin rằng quá trình oxy hóa chậm rãi trong thùng gỗ, cùng với việc một số hợp chất bay hơi dần, đã tạo điều kiện cho rancio xuất hiện và “lộ diện” trong hương vị của những chai whisky lâu năm.

Làm sao để nhận biết rancio trong whisky?

Nhận biết rancio không thực sự dễ dàng đối với những người mới bắt đầu thưởng thức whisky. Tuy vậy, rancio sẽ dần hiện ra nếu bạn có trải nghiệm đủ nhiều với các dòng whisky lâu năm.

Hãy thử tập trung vào các dấu hiệu sau:

– Mùi nấm cũ, gỗ ẩm, da thuộc để lâu trong tủ kín

– Hương phô mai xanh, mứt quả chín, trái cây lên men nhẹ

– Cảm giác hậu vị vừa mặn, vừa ngọt, vừa chát nhẹ, như thể whisky đang nói chuyện bằng một “ngôn ngữ xưa cũ”.

Vì sao rancio lại quan trọng với người yêu whisky?

Rancio không phải là “mùi thơm dễ chịu” theo kiểu trái cây hay vani. Nó thử thách khứu giác và vị giác, buộc người thưởng thức phải dừng lại, suy ngẫm và đào sâu hơn vào cấu trúc của rượu whisky. Rancio chính là bằng chứng sống động rằng whisky không chỉ là rượu, nó là ký ức, là lịch sử, là thứ đã sống qua thời gian.

Rancio không dành cho người mới, cũng không dễ cảm nhận ngay cả với người sành. Nhưng hiểu được bản chất của nó và cách nó hình thành thì đó chính là một phần của hành trình trở thành người thưởng whisky sành sỏi.

Tại WHISKY.vn, chúng tôi luôn sẵn sàng tư vấn, chia sẻ kiến thức và đồng hành cùng bạn trên hành trình đó. Dù bạn đang tìm kiếm một chai whisky đậm chất sherry, hay muốn khám phá những loại whisky có tiềm năng phát triển tầng hương phức hợp như rancio trong tương lai, hãy liên hệ hotline 0903 530 268 hoặc ghé showroom của chúng tôi để trải nghiệm ngay hôm nay!